Το νερό είναι θεμελιώδες αγαθό, απαραίτητο για τη διατήρηση της ζωής και την ανάπτυξη και την ευημερία της κοινωνίας. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, το γεγονός ότι όπως έχει οριστεί και από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), η πρόσβαση σε ασφαλές νερό αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα κάθε πολίτη και ουσιαστικό θέμα βιώσιμης ανάπτυξης.
Αυτός είναι ο λόγος που με αφορμή τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Νερού, ο ΟΗΕ μας καλεί να αναλογιστούμε τον ρόλο του νερού στην καθημερινότητά μας, μέσα από τη διαδικτυακή καμπάνια #Water2me, μία ψηφιακή ενέργεια η οποία ουσιαστικά μας βάζει στη διαδικασία να φέρουμε την αξία του νερού για τη ζωή μας -και δη, εν μέσω πανδημίας- στο προσκήνιο.
Η Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό (World Water Day) καθιερώθηκε στη συνδιάσκεψη του ΟΗΕ σχετικά με το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη, που πραγματοποιήθηκε στο Ρίο Ντε Ζανέιρο της Βραζιλίας το 1992. Τη σχετική απόφαση πήρε η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 22 Δεκεμβρίου του 1992, που όρισε την 22α Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό.
Η αλήθεια είναι πως αρκεί να κάνουμε μία σύντομη ανασκόπηση της ημέρας μας, προκειμένου να κατανοήσουμε ότι το νερό αποτελεί έναν από τους πλέον σημαντικούς «συμμάχους» μας στη νέα μας καθημερινότητα. Διότι κάθε μέρα φροντίζουμε για την καλή μας υγιεινή και την προστασία μας, ανοίγοντας τις βρύσες μας και χωρίς καθαρό, ποιοτικό νερό, αυτό δεν θα ήταν εφικτό.
Η σημασία του νερού για την ασφάλεια και την υγιεινή μας
Αν υπάρχει κάτι που μας θύμισε η πανδημία του Covid-19, είναι το γεγονός ότι το νερό αποτελεί έναν από τους πολυτιμότερους «συμμάχους» μας. Από την υγιεινή που έρχεται μέσα από το καθημερινό και τακτικό πλύσιμο των χεριών μέχρι τη φροντίδα και την καθαριότητα των ρούχων και του σπιτιού μας και φυσικά, την τόνωση του οργανισμού μας και την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος.
Το νερό πρωταγωνιστεί σε κάθε μας στιγμή, ειδικότερα την περίοδο που διανύουμε, κατά τη διάρκεια της οποίας, η διασφάλιση της υγείας μας, αποτελεί βασικό μας μέλημα. Για τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, άλλωστε, τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Πλένουμε συχνά και σχολαστικά τα χέρια μας με νερό και σαπούνι και πίνουμε πολύ νερό, ώστε να ενυδατωνόμαστε επαρκώς, ως καθημερινή πρόληψη τόνωσης του ανοσοποιητικού μας. Δυστυχώς, το πρόβλημα είναι πως σύμφωνα με έκθεση της UNICEF και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για το πόσιμο νερό, περίπου τρεις στους δέκα ανθρώπους παγκοσμίως, δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλές και άμεσα διαθέσιμο νερό στο σπίτι. Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, ειδικότερα σε περιόδους όπως αυτή που διανύουμε, κατά τη διάρκεια της οποίας η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με μία υγειονομική κρίση. Είναι εύκολο να κατανοήσουμε, λοιπόν, γιατί η πρόσβαση σε καθαρό, πόσιμο νερό κατά τη διάρκεια πανδημιών, όπως αυτής του Covid-19, συνιστά βασικό ζητούμενο για όλους μας.
«Πολλά από τα προβλήματά μας δημιουργούνται επειδή δεν εκτιμάμε αρκετά το νερό. Πάρα πολύ συχνά οι άνθρωποι θεωρούν ότι το νερό δεν έχει καμία αξία», κατήγγειλε ο Ζιλμπέρ Φ. Ουνγκμπό, επικεφαλής της υπηρεσίας του ΟΗΕ για το νερό σε ανακοίνωσή του σήμερα με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Νερού.
Ακολουθούν 10 στοιχεία για το νερό και το πώς οι ευάλωτες κοινότητες δυσκολεύονται να έχουν πρόσβαση σε αυτό, την ώρα που η αυξανόμενη ζήτηση και η υπερθέρμανση του πλανήτη κινδυνεύουν να προκαλέσουν ελλείψεις:
- Τέσσερις στους 10 ανθρώπους παγκοσμίως δεν έχουν αρκετό πόσιμο νερό. Ως το 2050 περισσότερος από τον μισό παγκόσμιο πληθυσμό αναμένεται να αντιμετωπίσει ελλείψεις στο νερό.
- Περισσότεροι από 2 δισεκ. άνθρωποι ζουν σε χώρες όπου οι πολίτες υποφέρουν από στρες λόγω έλλειψης νερού και εκτιμάται ότι 4 δισεκ. άνθρωποι ζουν σε περιοχές όπου υπάρχει σοβαρή έλλειψη νερού τουλάχιστον για ένα μήνα κάθε χρόνο.
- Ένα στα πέντε παιδιά παγκοσμίως δεν έχει αρκετό νερό για να καλύψει τις ημερήσιες ανάγκες του και τα παιδιά σε περισσότερες από 80 χώρες ζουν σε περιοχές όπου οι υδάτινοι πόροι είναι πολύ ευάλωτοι, κάτι που σημαίνει ότι εξαρτώνται από επιφανειακά ύδατα, πηγές στις οποίες δεν έχουν γίνει εγγειοβελτιωτικά έργα ή νερό που χρειάζονται περισσότερα από 30 λεπτά για να συλλεχθεί.
- Το μεγαλύτερο ποσοστό των παιδιών που ζουν σε τέτοιες περιοχές βρίσκεται στην ανατολική και νότια Αφρική, με το 58% εξ αυτών να δυσκολεύται καθημερινά να έχει πρόσβαση σε επαρκές νερό.
- Δύο στους τρεις ανθρώπους παγκοσμίως, δηλαδή 3 δισεκ., δεν διαθέτουν στο σπίτι εγκαταστάσεις για να πλένουν τα χέρια τους με τρεχούμενο νερό και σαπούνι, ανάμεσά τους τα τρία τέταρτα των ανθρώπων που ζουν στις πιο φτωχές χώρες.
- Η παροχή πρόσβασης σε ασφαλές πόσιμο νερό και συστήματα αποχέτευσης και υγιεινής σε 140 χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα κοστίζει 114 δισεκ. δολάρια ετησίως, ενώ τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη του ασφαλούς νερού είναι δύσκολο να εκτιμηθούν.
- Η παγκόσμια χρήση φρέσκου νερού εξαπλασιάστηκε τα τελευταία 100 χρόνια και εξακολουθεί να αυξάνεται σε ποσοστό περίπου 1% ετησίως από τη δεκαετία του 1980.
- Το 70% της παγκόσμιας χρήσης νερού πηγαίνει στη γεωργία, κυρίως για την άρδευση, αλλά και για την εκτροφή ζώων και τις υδατοκαλλιέργειες. Το ποσοστό ενδέχεται να φτάνει το 95% σε κάποιες αναπτυσσόμενες χώρες.
- Η κλιματική αλλαγή αλλάζει το μοτίβο των βροχοπτώσεων, μειώνει τη διαθεσιμότητα του νερού και επιδεινώνει τις επιπτώσεις των πλημμυρών και των ξηρασιών παγκοσμίως.
- Το λιώσιμο των πάγων και των παγόβουνων προκαλεί νέους κινδύνους βραχυπρόθεσμα, όπως ξαφνικές πλημμύρες, ενώ απειλεί να μειώσει τα αποθέματα νερού για εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους στο μέλλον.
Η κάθε σταγόνα νερού μετράει
Το σίγουρο είναι πως σε ό,τι αφορά στο νερό, η κάθε σταγόνα μετράει. Αυτός είναι ο λόγος που αξίζει να αναλογιστούμε τη σημασία και την αξία του για την υγεία και την προστασία μας και να προσπαθήσουμε να το προστατεύσουμε, ώστε να μπορούμε να το απολαμβάνουμε για πολλά ακόμη χρόνια. Λέγοντας «ναι» στην ορθολογική χρήση νερού νερού και υιοθετώντας απλές, καθημερινές συνήθειες που μας βοηθούν να κάνουμε πιο συνετή χρήση του πολύτιμου αυτού αγαθού -από το πλύσιμο των πιάτων μέχρι τη φροντίδα των ρούχων και της προσωπικής μας υγιεινής- θα μπορέσουμε να γίνουμε και εμείς μέρος της παγκόσμιας προσπάθειας για την προστασία του νερού.
Αυτό, άλλωστε, μας υπενθυμίζουν οι σημερινές, πρωτόγνωρες συνθήκες που βιώνουμε, συνθήκες οι οποίες ανέδειξαν το νερό ως έναν από τους πιο σημαντικούς μας «σύμμαχους» στη «μάχη» ενάντια στην πανδημία. Ενδιαφερόμαστε, λοιπόν, για εμάς και τους συνανθρώπους μας, φροντίζοντας μεταξύ άλλων να κάνουμε συνετή χρήση του πολύτιμου αυτού αγαθού και δείχνοντας έτσι σεβασμό στην αειφορία του.
Τι σημαίνει το νερό για σένα;
Αυτό το ερώτημα θέτει και προσπαθεί να απαντήσει ο ΟΗΕ με αφορμή τη σημερινή παγκόσμια ημέρα νερού. Έμφαση δίνει ο διεθνής Οργανισμός στις γωνιές του πλανήτη όπου το νερό δεν επαρκεί για να ξεδιψάσει ο πληθυσμός ή για να του εξασφαλίσει τις συνθήκες υγιεινής που οι υπόλοιποι θεωρούμε αυτονόητες…