Το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα σε ανώμαλο έδαφος, όπως αποκαλείται στις μέρες μας, συμπληρώνει φέτος 118 χρόνια ιστορίας! Τη διαδρομή του από το μακρινό 1907 στο Παναθηναϊκό στάδιο, μέχρι τις ημέρες μας στην Πηγή Τρικάλων μάς εξιστορεί η επίσημη σελίδα του ΣΕΓΑΣ.
Το ξεκίνημα, λοιπόν, του 1907 ως ένας αγώνας με αφετηρία και εκκίνηση στο Παναθηναϊκό στάδιο, έγινε με τη συμμετοχή 15 ανδρών, όταν πλέον στις μέρες μας συγκεντρώνει εκατοντάδες δρομείς, άνδρες και γυναίκες όλων των κατηγοριών.
Φέτος, το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα ανωμάλου εδάφους θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 25 Φεβρουαρίου στην Πηγή Τρικάλων, στο προπονητικό κέντρο Σκαμνιές, σε μια πίστα που ανταποκρίνεται περισσότερο στον όρο «ανώμαλο έδαφος», σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Η διαδρομή έχει τροποποιηθεί έτσι ώστε να έχει τον απαραίτητο βαθμό δυσκολία και να συμβαδίζει με αυτές των αγώνων του εξωτερικού.
Για την ιστορία, οι αθλητές με τις περισσότερες νίκες, εφτά τον αριθμό και μάλιστα συνεχόμενες, στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα σε ανώμαλο έδαφος είναι ο Αθανάσιος Ραγάζος και ο Παναγιώτης Χαραμής.
Ο Ραγάζος, που αγωνιζόταν με τον Αλμυρό Βόλου, θα μπορούσε ίσως να είναι ο απόλυτος ρέκορντμαν αφού κέρδισε τρεις φορές, από το 1938 έως το 1940, όμως λόγω του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το πρωτάθλημα διακόπηκε μεταξύ 1941-44. Όταν επανεκκίνησε το 1945, επικράτησε των αντιπάλων του άλλες τέσσερις φορές.
Ο Σπήλιος Ζαχαρόπουλος κερδίζει τον αγώνα των εφήβων σε ανώμαλο έδαφος το 1969.
Ο Παναγιώτης Χαραμής κυριάρχησε μεταξύ 1996-2002, τις πέντε πρώτες φορές ως αθλητής της Φλόγας Παγκρατίου και τις δύο τελευταίες τρέχοντας με τα χρώματα του Πανελληνίου.
Από όσους συμμετέχουν στο φετινό αγώνα, ο μοναδικός που έχει ανακηρυχθεί πανελληνιονίκης ανδρών σε ανώμαλο έδαφος κατά το παρελθόν είναι ο Μάριος Αναγνώστου του ΓΣ Αναγέννηση Λαμίας με τρεις νίκες: το 2020, το 2002 και το 2023.
Το αντίστοιχο πρωτάθλημα γυναικών ξεκίνησε το 1949, με πρώτη νικήτρια την Τασία Καρολόγου του Πανιωνίου ΓΣΣ. Τις περισσότερες νίκες στο θεσμό έχει καταγράψει η Άλκη Κατσικαδέλλη, η οποία κέρδισε εννέα φορές. Από το 1960 έως το 1962 ως αθλήτρια του Παλλεσβιακού, μεταξύ 1963-1965 εκπροσωπώντας την ΕΑΣΑ, το 1996 με τα χρώματα του Πανιωνίου ΓΣΣ, ενώ το 1968 και το 1970 χάρισε τη νίκη στον ΖΑΟΝ.
Αγώνας σε ανώμαλος έδαφος στο Άλσος της Νέας Σμύρνης το 1968
Το ρεκόρ των επτά συνεχόμενων νικών, κατέχει η Παρασκευή Μιχολίτση (ΓΣ Τρικάλων), η οποία περνούσε σταθερά πρώτη τη γραμμή του τερματισμού από το 1971 έως το 1977. Το 2023 είχε κερδίσει η Μελίσσα Αναστασάκης του ΑΣΣ Αλέξανδρου Μακεδονίας, η οποία θα είναι παρούσα και στον αγώνα της Κυριακής για να υπερασπιστεί τον τίτλο της.
Εκκίνηση θα πάρουν κι άλλες νικήτριες από το παρελθόν. Συγκεκριμένα, θα αγωνιστούν η Αναστασία Μαρινάκου (νικήτρια το 2021 και το 2022), η Ανθή Κυριακοπούλου (2018) και η Ράνια Ρεμπούλη (2016 και 2017).
